Fouten maken we allemaal, maar in de accountancy lijkt dat bijna een taboe. Hoe komt het dat accountants fouten vaak niet als leermomenten zien? En belangrijker nog: wat betekent dit voor de kwaliteit van audits en de ontwikkeling van professionals binnen de sector? In deze blog duiken we in de spanningen tussen perfectie en leren, en kijken we naar kansen om een meer lerende cultuur te bevorderen.

Fouten vermijden, verstoppen en negeren

In de accountancy draait alles om nauwkeurigheid. Een kleine fout kan grote gevolgen hebben: reputatieschade, juridische problemen of zelfs het verlies van klanten. Vooral bij de grote accountantskantoren – de Big Four – ligt de focus sterk op risicobeheersing en het vermijden van fouten.

Maar die foutaversie heeft ook een keerzijde. Medewerkers kunnen bang zijn om fouten toe te geven, omdat ze negatieve consequenties vrezen, zoals een slechte beoordeling of het beschadigen van hun carrièreperspectief. In plaats van fouten te gebruiken als leermomenten, worden ze vaak verstopt of genegeerd. Dat is niet alleen schadelijk voor de professionele ontwikkeling van medewerkers, maar ook voor de algehele kwaliteit van audits.

Externe druk: een rem op leren

De druk om foutloos te werken wordt nog verder vergroot door de verwachtingen van de maatschappij, toezichthouders en politici. Regelgevende instanties, zoals de AFM in Nederland, leggen accountantskantoren strenge normen op om de kwaliteit van hun werk te waarborgen. Hoewel dat begrijpelijk is – financiële transparantie is tenslotte van groot maatschappelijk belang – kan deze externe druk ervoor zorgen dat de focus vooral ligt op compliance en het voorkomen van problemen.

Daarnaast speelt ook commerciële druk een grote rol. Grote kantoren zoals de Big Four hebben niet alleen de verantwoordelijkheid om hoogwaardige audits te leveren, maar ook om winstgevend te blijven. Dit creëert een spanningsveld waarin snelheid en efficiëntie vaak belangrijker worden gevonden dan ruimte voor reflectie en leren van fouten.

Lees ook: Durf te falen

Hoe fouten een bron van verbetering kunnen worden

Gelukkig zijn er manieren om fouten juist te gebruiken om de kwaliteit te verbeteren. De eerste stap? Een cultuuromslag binnen accountantskantoren. Hier zijn een paar belangrijke pijlers:

1. Psychologische veiligheid
   Medewerkers moeten zich veilig voelen om fouten te delen zonder angst voor negatieve consequenties. Dit vraagt om een open werkcultuur waarin fouten niet worden gezien als persoonlijke mislukkingen, maar als kansen om te leren.
2. Root cause analyses
   Sommige kantoren zijn al gestart met systematische analyses van fouten om de onderliggende oorzaken te vinden. Dit voorkomt dat dezelfde problemen steeds opnieuw optreden en leidt tot structurele verbeteringen.
3. Training en ontwikkeling
   Opleidingen die de nadruk leggen op ethiek, kritisch denken en het omgaan met complexe situaties helpen medewerkers om fouten als leermomenten te zien. Daarnaast helpt regelmatige bijscholing om de kwaliteit van audits verder te verbeteren.
4. Balans tussen leren en presteren
   Het is cruciaal dat management niet alleen focust op het behalen van commerciële doelen, maar ook op het stimuleren van een lerende cultuur. Dat betekent ruimte bieden voor reflectie en het erkennen dat fouten onvermijdelijk zijn in een complexe omgeving zoals de accountancy.

Een kwestie van balans

Het zien van fouten als leermomenten blijft een uitdaging in een sector waar perfectie de norm is. Maar zonder die ruimte voor leren is het risico groot dat de auditkwaliteit stagneert en dat talentvolle professionals afhaken. Een combinatie van psychologische veiligheid, systematische verbeterprocessen en een focus op leren kan het verschil maken.

Voor accountants en leidinggevenden ligt hier een kans: fouten niet langer zien als een zwaktebod, maar als een springplank naar verbetering. Want uiteindelijk is de enige echte fout degene waar je niets van leert.

Wat kun jij hiermee doen in je werk als onderwijskundige?

• Ontwerp leersituaties waarin fouten veilig gemaakt kunnen worden, zoals simulaties of casestudy’s gebaseerd op realistische scenario’s uit de accountancy.
• Stimuleer reflectie door studenten te laten onderzoeken hoe fouten zijn ontstaan en hoe deze in de toekomst voorkomen kunnen worden.
• Introduceer praktijkvoorbeelden: Gebruik inzichten uit de accountancysector om te laten zien hoe een balans tussen leren en presteren kan bijdragen aan succes.

Door deze aanpak kunnen we leren van een sector waar precisie en leren elkaar soms in de weg staan – en dat is waardevolle kennis voor elke professional.

---

Bronvermelding:
Groot, W. (2021). Seeking Audit Quality: On the Organizational Work of a Big Four Audit Firm. Vrije Universiteit Amsterdam. Link naar publicatie.