Beloningen: timing is belangrijk voor motivatie
Wist je dat de timing van een beloning een grotere invloed kan hebben op motivatie dan de beloning zelf? Onderzoek laat zien dat vroege beloningen, direct na het bereiken van een doel, intrinsieke motivatie een flinke boost geven. Dit biedt waardevolle inzichten voor onderwijskundigen en iedereen die betrokken is bij leerprocessen. Hoe kun je deze kennis gebruiken om motivatie te vergroten? Je leest het hier.
Timing is alles: wat onderzoek ons leert
In de paper “It’s About Time: Earlier Rewards Increase Intrinsic Motivation” ontdekten onderzoekers Fishbach en Finkelstein dat de timing van een beloning cruciaal is voor hoe mensen hun doelen ervaren. Ze stelden vast dat directe beloningen een sterke associatie creëren tussen het behalen van een doel en de beloning zelf. Dit versterkt de motivatie om door te gaan, omdat het succes meteen voelbaar is. Vertraagde beloningen daarentegen missen vaak die impact, omdat de link tussen inspanning en beloning minder duidelijk wordt.
Stel je een student voor die net een uitdagende opdracht heeft afgerond. Een direct compliment of een digitale badge voelt als een bevestiging: “Dit kan ik, en mijn inspanning wordt gezien.” Maar stel je voor dat dezelfde beloning pas weken later komt, bijvoorbeeld in de vorm van een cijfer. Dat voelt al een stuk minder krachtig, toch?
De onderzoekers vonden ook dat vroege beloningen niet alleen de motivatie versterken, maar ook het plezier in de activiteit zelf vergroten. En dat is precies wat je wilt bereiken in een leeromgeving: niet alleen externe beloningen geven, maar juist de intrinsieke motivatie stimuleren.

Hoe pas je beloningen toe in de klas of op de werkvloer?
- Maak gebruik van directe feedback.
Geef studenten of medewerkers onmiddellijk erkenning na een goed uitgevoerde taak. Denk aan verbale complimenten, punten of een visuele indicator zoals een sticker of badge. Het gaat niet om de grootte van de beloning, maar om de timing. - Koppel de beloning aan een concreet leerdoel.
Zorg ervoor dat beloningen altijd gerelateerd zijn aan het leerproces. Een compliment over “je doorzettingsvermogen bij het maken van die som” is effectiever dan een generieke “goed gedaan”. Dit helpt studenten het verband te zien tussen hun inspanningen en het resultaat. - Experimenteer met timing en observeer het effect.
Niet elke student reageert hetzelfde. Voor sommige taken of doelgroepen kan een iets latere beloning (bijvoorbeeld aan het einde van een project) juist motiverend werken. Speel met timing om te ontdekken wat het beste werkt.
Conclusie: haal het maximale uit beloningen
De timing van een beloning lijkt misschien een klein detail, maar het kan een groot verschil maken in hoe studenten of medewerkers zich betrokken voelen bij hun doelen. Door direct na een prestatie erkenning te geven, kun je niet alleen de motivatie vergroten, maar ook het plezier in leren versterken. Dus: geef die complimenten of badges sneller dan je misschien gewend bent, en zie wat het effect is!
Bronvermelding
Fishbach, A., & Finkelstein, S. R. (2019). It’s About Time: Earlier Rewards Increase Intrinsic Motivation. Marketing Science Institute Working Paper Series. Geraadpleegd via Wharton UPenn.