Heb je je ooit afgevraagd wat het doel is van die eindeloze reeks toetsen? Je bent niet de enige! In deze blog duiken we dieper in de fascinerende wereld van toetsing. We gaan voorbij de cijfers en kijken naar wat toetsing écht betekent: Wat is het (niet?) Welke functies heeft het? Hoe kom je tot betekenisvolle toetsen?

Wat is toetsing?

Toetsing is een term die vaak wordt geassocieerd met stress, cijfers en beoordelingen. Maar wist je dat toetsing veel meer is dan dat? Het is letterlijk het ‘onderzoeken in hoeverre iemand wat kan of weet’. Het dient als een brug tussen didactiek en leren, een middel om inzichten te verkrijgen die zowel voor de leerling als voor de docent waardevol zijn.

Functies van toetsing

Er zijn 3 belangrijke functies van toetsing:

1. Beslisfunctie
   Hier gaat het om het nemen van beslissingen op basis van toetsdata. Dit kan formatief zijn, waarbij je beslist welke leerstof extra aandacht nodig heeft, of summatief, waarbij je een eindbeoordeling vaststelt. Let op: ‘formatief’ en ‘summatief’ zijn eigenschappen zijn van de beslissing, niet van de toets zelf.
2. Leerfunctie
   Toetsen kunnen dienen als krachtige herhaling en bieden leerlingen door feedback inzicht in waar ze staan ten opzichte van het einddoel. Dit helpt informatie te verankeren in het langetermijngeheugen en kan leerlingen motiveren.
3. Evaluatiefunctie
   Toetsen geven inzicht in de effectiviteit van het curriculum en de didactiek. Ze kunnen helpen bij het aanpassen van lessen of toetsen om beter aan te sluiten bij de leerdoelen.

Lees ook: Programmatisch toetsen

Hoe kom je tot betekenisvolle toetsen?

Als je kijkt naar de definitie en de functies van toetsen, dan is toetsen een onderdeel van didactiek, dat op verschillende manieren ingevuld kan worden. Je gebruikt het voor leren, evalueren en om conclusies te trekken. Dat maakt dat het een middel is en geen doel op zich. Als je vanuit die gedachte het gesprek voert over toetsing dan stel je vragen als:

• Welke leeruitkomsten willen we in de praktijk zien?
• In welke stappen komen we tot die leeruitkomsten?
• Hoe stellen we op een valide manier vast of leerlingen of studenten de leeruitkomsten?
• Welke didactiek is er nodig om leerlingen of studenten dat te laten leren?
• Hoe zorgen we voor voldoende leerruimte?
• Hoe zorgen we voor constructive alignment?
• …
• …

En in deze lijn kun je nog veel meer vragen bedenken natuurlijk. Het belangrijkste is om die te stellen. Ga dus met je collega’s in gesprek over toetsing als onderdeel van didactiek. En werk van daaruit aan krachtig onderwijs met toetsing die daarbij past en voelt als een logisch onderdeel van het geheel. Wil je hier meer over weten/lezen, dan zijn de blogs van Vernieuwenderwijs een aanrader.