Kan e-learning te interactief zijn? Want de meeste dingen waar ’te’ bij staat, zijn niet goed natuurlijk. Maar in e-learning streef je altijd naar veel interactiviteit, want dat is goed voor het leerresultaat. Omdat het activiteit van de lerende vraagt. En daardoor blijft de leerstof beter hangen. Maar je moet het ook niet overdrijven, want inderdaad: e-learning kan te interactief zijn. Ik vertel je waarom.

Actief leren is belangrijk

Veel onderzoeken zijn het er over eens dat actief leren (of activerende didactiek) leidt tot betere leerresultaten. Dat komt omdat er cognitieve inspanning wordt gevraagd. En dat zorgt voor sterkere verbindingen tussen de hersencellen. Kortom: beter en effectiever leren. Omdat we dat weten, proberen we te zorgen voor afwisseling in e-learning. Dus niet alleen tekst en afbeeldingen afwisselend na elkaar (het ‘digitaal boek’ idee), maar een combinatie van werkvormen die informatie geven én activiteit vragen.

Problemen bij teveel interactiviteit

Met die werkvormen die activiteit vragen kun je echter ook doorslaan. Vaak gebruik je dan overall teveel interactieve werkvormen en/of je kiest niet de juiste interactieve werkvormen. En dat zorgt voor verschillende problemen. Het kan leiden tot:

• Desoriëntatie of verwarring. Omdat er teveel klikbare content is, ziet de lerende door de bomen het bos niet meer en verliest uit het oog waar het daadwerkelijk om gaat: datgene dat hij moet leren. En een lerende volgt jouw e-learning niet om begrippen bij elkaar te slepen, maar om te leren.
• Afleiding. Klikbare content heeft niet altijd een meerwaarde. Soms zie je dat je aan het ‘klikken’ bent, om het ‘klikken’. Of er is een interactieve video gemaakt, van iets wat net zo goed in tekst had gekund. Uiteindelijk gaat het niet om mooi, cool of hip, maar om het behalen van leerdoelen. En dat kan soms net zo goed of zelfs beter op wat ‘saaiere’ manieren.
• Cognitieve overbelasting. Als je een lerende overlaadt met visuele content, waar je op kunt klikken en die misschien zelfs knippert (dé horror trouwens), dan wordt het werkgeheugen overbelast. En je kunt je voorstellen wat er dan met het leerresultaat gebeurt. Daarbij geldt ook dat dit demotiverend kan werken. Je kunt je voorstellen dat je er al ‘moe’ van wordt als je het alleen al ziet.

Kan e-learning te interactief zijn?

Dus ja: een e-learning kan zeker te interactief zijn. Leren blijft altijd een doel-middelen-kwestie. De gekozen vorm (middelen) moet aansluiten op de leerdoelen om effectief te zijn. En zaken als bijvoorbeeld interactie kunnen bijdragen aan een effectiever leerproces, maar interactie op zichzelf maakt nog niet dat er geleerd wordt. Sterker nog: interactie kan zelfs contraproductief werken. Bijvoorbeeld bij ‘interactie om de interactie’ of ‘interactie in de verkeerde vorm’. Dus is het belangrijk om je daar bewust van te zijn. Denk daarom goed na over het design van je leerproces (waarom ziet het eruit zoals het eruit ziet en wat bereik je daarmee?). Want uiteindelijk komen lerenden terug naar je e-learning en/of maken ze hem af als ze er wat van leren. En dat gebeurt niet als het er alleen maar fancy uitziet en/of van alles vraagt wat niet bijdraagt aan het leerresultaat.