De laatste tijd kom ik allerlei e-learnings tegen die allemaal beginnen met een rijtje met leerdoelen. En die leerdoelen zijn dan ook nog eens heel ‘leerdoelerig’ geformuleerd. Onderwijskundig verantwoord dus. Maar: zit je daar als student wel op te wachten? En belangrijker: is het effectief? Kortom, leerdoelen benoemen: do or don’t?

Leerdoelen benoemen

Mijn primaire reactie is ‘nee, dat moet je nooit doen’. Persoonlijk vind ik het vaak abstract en saai. Het zegt meestal niet zoveel, omdat je de stof nog niet gehad hebt. En ik vind het ook niet heel motiverend. Nu is wat ik persoonlijk denk natuurlijk niet heel belangrijk. Het gaat erom wat de wetenschappelijke literatuur erover zegt. Maar ja, even goed denk ik dan: ‘ik zal toch niet de enige zijn met deze mening?’. Ik hoop dus dat de theorie het met mij eens is.

Prime-time

De start van een e-learning is cruciaal. Omdat studenten dan het meest alert zijn. Dit moment noem je daarom ook wel ‘prime-time’. Die prime-time moet je optimaal benutten om studenten aan te zetten tot het ophalen van voorkennis, het prikkelen van de nieuwsgierigheid en gericht zijn op het doel van de les (ook al heb je dat doel nog niet benoemd). En de vraag is dan dus: begin je die prime-time met een onderwijskundig verantwoord geformuleerd leerdoel?

Lees ook: De meest effectieve leermomenten in een e-learning

Doe dat vooral niet

Er zijn veel redenen om dat vooral niet te doen. Bijvoorbeeld omdat een in potentie uitdagende opdracht met het geven van een leerdoel kan veranderen in iets heel saais. Of omdat er zelden iemand enthousiast wordt van een goed geformuleerd leerdoel (jeej, ik ben niet de enige!). Maar ook omdat je met het benoemen van het leerdoel het antwoord op de opdracht van de les kunt weggeven. Daarnaast kan het ook met een goed geformuleerd leerdoel voor de student onduidelijk blijven waar het over gaat. Bijvoorbeeld omdat de vakspecifieke termen hem nog niets zeggen. En dan is het lastig om het eigen leren te sturen.

Leerdoelen overslaan?

Sla die leerdoelen dan maar over? Nee, zo is het ook weer niet. Natuurlijk is het belangrijk dat een e-learning heldere leerdoelen heeft. En natuurlijk is het goed als studenten weten waarover ze gaan leren. Maar die informatie kun je ook op andere manieren geven. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van ‘pitch and rigour’.

Pitch and rigour

Pitch and rigour betekent dat je aan het begin een vraag stelt, die aan het einde beantwoord wordt. Die vraag moet een probleem vanuit het vak bevatten (rigour) en voor studenten uitdagend geformuleerd zijn (pitch). Andere methoden die je kunt gebruiken om een e-learning met pitch and rigour te beginnen zijn een pakkende foto of filmpje, een stelling of een krantenbericht. Iets wat de aandacht trekt, maar ook een vakspecifieke context heeft. Iets wat concreet is, zodat je van daaruit kunt toewerken naar meer abstractie.

Lees ook: Transfer van leren