Soms is iemand er nog nét niet. Bijna op het punt om iets te doorgronden, te kunnen of te durven. En juist dat moment — het ‘bijna’ — is vaak magisch in het leerproces.

Het momentum van ‘bijna’

Wie weleens met een groep leerlingen of studenten werkt, herkent het direct: die blik van herkenning net voor het kwartje valt. De opgetrokken wenkbrauw, het aarzelende “is het dan zo…?”. Je ziet dat er íets gebeurt. Iets essentieels. Niet het eindpunt, maar beweging. Groei.

Leren gaat niet alleen over het resultaat. Natuurlijk, het is prachtig als iemand iets nieuws beheerst of een toets haalt. Maar het echte leren gebeurt onderweg. In het proberen, het fouten maken, het opnieuw proberen. In de twijfel, het zoeken en het oefenen.

Juist in die tussenruimte ontstaat ontwikkeling. Dat ene stapje voor het weten, het snappen, het kunnen. Dat is waar motivatie groeit, waar zelfvertrouwen opbouwt. En waar jij als begeleider het verschil maakt — door te zien wat nog niet af is, maar wel in de maak.

De kunst van het wachten

Als begeleider kun je de neiging voelen om in te grijpen. Iemand ‘over het dode punt heen’ helpen, even voordoen, even uitleggen. Maar soms werkt wachten beter. Het is spannend om te laten sudderen, maar vaak is dat precies wat iemand nodig heeft.

Geduld tonen betekent niet achteroverleunen. Het betekent aandachtig aanwezig zijn. Observeren. Vertrouwen hebben in het leerproces, ook als de uitkomst nog niet zichtbaar is.

Net zoals een tulpenveld dat nog nét niet in bloei staat. Je voelt: het komt eraan. En dat op zich is al prachtig.

Hoe je dit toepast in je werk

• Zie ‘bijna’ als een waardevol leerstadium, niet als tekort.
• Laat ruimte voor worsteling. Ondersteun, maar neem het niet over.
• Bespreek met lerenden wat ze denken, voelen en proberen. Reflectie versterkt leren.
• Kijk niet alleen naar output, maar ook naar leerinspanning en strategieën.
• Vier ook de tussenmomenten — niet alles hoeft af te zijn om waardevol te zijn.

Het leerproces is geen rechte lijn, en het hoeft niet altijd snel. Soms is de mooiste groei die je nauwelijks ziet — nog nét onder de oppervlakte.