De Master Toetskundige heeft een leuke reeks met online masterclasses. Deze week volgde ik één van hun masterclasses over toetsen in transdisciplinaire leeromgevingen. En ja: dat kun je een stuk makkelijker uitleggen, want het klinkt nu wel heel ingewikkeld. En ook ja: het was interessant om meer te leren over hoe dat werkt en wat daarbij de uitdagingen en kansen voor toetsing zijn. Ik vertel je meer!

Wat is een transdisciplinaire leeromgeving?

Een transdisciplinaire leeromgeving is een onderwijssetting waarin:

• verschillende disciplines samenkomen
• theorie en praktijk geïntegreerd zijn
• probleemoplossend denken centraal staat
• samenwerking tussen experts en studenten wordt gestimuleerd
• het gaat om co-creatie

Studenten werken samen aan een maatschappelijk en complex probleem. Vaak is daar een duurzaamheidsvraagstuk aan verbonden. Studenten gaan hiermee samen met of in opdracht van externe stakeholders aan de slag. Zo’n leeromgeving biedt veel leerkansen, maar is ook onvoorspelbaar en gevarieerd. En dat geeft uitdagingen én kansen voor toetsen.

Toetsen in transdisciplinaire leeromgevingen

Een transdisciplinaire leeromgeving gooit de traditionele toetsingsmethoden (voor iedereen hetzelfde, volgens een vast format, op een vast moment) eigenlijk overhoop. Dat komt bijvoorbeeld vanwege de:

• Complexiteit
  Studenten werken aan complexe problemen, die niet met een multiplechoicevraag kunnen worden beoordeeld.
• Vaardigheden die nodig zijn
  Naast kennis wordt er ook gekeken naar vaardigheden zoals samenwerking, kritisch denken en probleemoplossing.
• Verschillende disciplines die samenwerken
  Een wiskundige formule en een sociologisch essay hebben elk hun eigen beoordelingsmodel.
• Praktijkgerichtheid
  De focus ligt vaak meer op het ‘doen’ dan op het ‘weten’. Dat kun je meestal beter toetsen met projecten, presentaties of zelfs een portfolio.

Lees ook: Programmatisch toetsen

Bij transdisciplinair toetsen denk je daarom vanuit de volgende vragen:

• Welk leerproces wil je toetsen?
• Wie zijn de lerende partijen en wat betekent dat voor onderwijs, leren en beoordelen? Waar je daarbij naartoe wilt, is dat iedereen leert. Ook de externe partijen waarmee samengewerkt wordt.
• Moet en kan iedereen hetzelfde niveau, op het zelfde moment en op dezelfde manier bereiken? Het is niet alleen de vraag of dat kan, maar ook of je dat wel moet willen.

Tips voor toetsen

In de masterclass ging Judith Gulikers in op de vraag waartoe, wat en hoe assessments in dit soort leeromgevingen vorm gegeven kunnen worden. Daarbij gaf ze de volgende tips:

• Ga uit van een holistisch beeld van de bekwaamheid van de student als professionals.
• Kijk naar leerprocessen die er altijd zijn, ongeacht het vraagstuk of de context of de partijen waar je mee samenwerkt.
• Werk met persoonlijke leerdoelen en biedt ruimte voor leerverrassingen: wat heb je geleerd wat je nooit verwacht had te leren en waardoor heb je dat geleerd?
• Bedenk samen met studenten generieke leeruitkomsten en gebruik input van professionals om die concreet te maken.
• Let op: in de praktijk worden vooral veel reflectieverslagen gebruikt als toetsvorm. Dat heeft voor- en nadelen.
• Denk vanuit ‘constructive alignment‘: wat wil je toetsen en welke toetsvorm past daar het beste bij?
• Programmatisch toetsen is een vorm die goed kan passen en veel mogelijkheden biedt.

En dé gouden tip? Die stiekem (maar nu niet meer stiekem dus) helemaal van mezelf is. Wees niet bang om dingen te proberen, voordat je ze helemaal 100.000% hebt uitgedacht. Denk buiten de gebaande paden. Ervaar of iets werkt of niet. En als het niet werkt of niet helemaal werkt zoals je van te voren had bedacht? Nou, dan kun je het altijd weer aanpassen.

Wil je een uitnodiging ontvangen voor de volgende masterclass? Meld je dan aan via Forms. Dan krijg je vanzelf bericht.