De laatste tijd komt er weer een nieuw ’terug-van-weggeweest’ thema terug in mijn werk en dat is de taxonomie. Ik word gevraagd omdat ik goed ben in het opstellen van taxonomieën, oftewel leerdoel- en eindtermdocumenten. En dat is werk dat ik al een tijdje niet gedaan heb, maar wel heel leuk vind. ‘Terug-van-weggeweest’ dus!

Mijn blogs hebben vaak een link met wat ik op dit moment doe en/of interessant vind. Dus jullie ontkomen ook niet aan dit onderwerp ;-). In deze blog daarom: wat is een taxonomie, waarom gebruik je ‘m en wat is mijn favoriete taxonomie?

Ordenen en structureren

Wat is een taxonomie? Een taxonomie is een ordening; het is een indeling. In een taxonomie classificeer je iets. Dat is allemaal waar, maar maakt niet echt duidelijker waar het dan om gaat. Ik zal een nieuwe poging doen: in een taxonomie organiseer je informatie. Dat doe je op een systematische manier. Het is een rubricering van begrippen volgens een bepaalde structuur. Het grootste voordeel van een taxonomie is dat het complexe informatie overzichtelijk maakt.

Taxonomieën worden gebruikt in verschillende werkvelden, zoals biologie, bibliotheken, en informatiewetenschap. In de biologie helpt het bijvoorbeeld bij het classificeren van organismen. In de wereld van e-learning en examens, kan een taxonomie gebruikt worden om leerstof, vragen of leermaterialen te organiseren.

Taxonomie van leerdoelen

Als ik een taxonomie tegenkom, dan is dat meestal om leerdoelen te organiseren. Je geeft in zo’n taxonomie bijvoorbeeld aan wat thema’s zijn, welke onderwerpen bij die thema’s horen en welke leerdoelen er per thema zijn. Die leerdoelen schrijf je uit op de manier zoals je dat ‘hoort’ te doen. Dus met een werkwoord, een gedragscomponent en een inhoudelijke component. Maar de clou zit ‘m eigenlijk in datgene wat je daarna doet. Als je dat leerdoel hebt uitgeschreven, geef je het een code mee. Daarmee scherp je datgene wat er in dat leerdoel gebeurt nog verder aan. Daarnaast verduidelijk je ook waar het in dat leerdoel om gaat.

Lees ook: Hoe maak je leerdoelen?

Stel je voor, je leerdoel is: benoemt de functie van carbon in hardloopschoenen. Zo’n leerdoel geef je een code mee die aangeeft dat het hier gaat om kennis of kennis van feiten. Hierdoor ben je zekerder dat, ongeacht de ontwikkelaar die hiermee aan de slag gaat, de interpretatie van dat leerdoel hetzelfde is. En je dus de juiste inhoud en/of toetsvraag bij dat leerdoel krijgt. Daarnaast zorgt de code bij zo’n leerdoel er ook voor dat je alle leerdoelen uit je document in een schema kunt ‘plotten’. Dat geeft een goed beeld van het type leerdoelen dat je vooral gebruikt en de verdeling van de typen leerdoelen. Dus: heb je vooral kennisgerichte leerdoelen, zie je vooral inzicht of gaat het vooral om toepassen? Dat kan ook weer reden zijn om terug te gaan naar je leerdoelen en ze aan te scherpen.

Mijn favoriete taxonomie

Welke code je gebruikt hangt af van de precieze taxonomie die je gebruikt. Dat kan een algemene taxonomie zijn of een vakspecifieke. Dit document geeft een mooi overzicht van taxonomieën die je kunt gebruiken. Een veelgebruikte taxonomie is die van Bloom, maar zelf ben ik ‘opgevoed’ met De Block en gebruik die liever.

De taxonomie van De Block heeft als voor- en nadeel dat je heel specifiek kunt aangeven om wat voor type leerdoel het gaat. Waar sommige andere taxonomieën blijven steken op ‘feitenkennis’, kun je hier bijvoorbeeld aangeven of het gaat om kennis van feiten, kennis van begrippen, kennis van relaties, kennis van structuren, kennis van methoden enzovoort. Naast kennis (weten), is er eenzelfde rij met inzien, toepassen en integreren. Dat het zo specifiek is, vind ikzelf echt een voordeel. Het nadeel ervan is dat het een taxonomie is, die moeilijk is (of kan zijn) om te leren gebruiken. Zeker omdat er naast de 2 dimensies die ik net al als voorbeelden gaf, eigenlijk nog een derde dimensie is. In theorie kun je een leerdoel dus op 3 dimensies definiëren. In de praktijk sla ik die derde dimensie zelf altijd over. Omdat het vaak niet genoeg toevoegt voor wat ik ermee wil doen.