Motivatie is de sleutel tot effectief leren, maar hoe zorg je ervoor dat studenten echt betrokken blijven in een blended learning omgeving? De zelfdeterminatietheorie (ZDT) biedt een krachtig kader om onderwijs te ontwerpen dat studenten motiveert. Door te focussen op autonomie, competentie en verbondenheid, kun je als docent een leeromgeving creëren die niet alleen effectief is, maar ook echt stimulerend werkt. Zo maak je blended learning motiverend. Lees verder voor veel praktische tips.

Waarom de ZDT?

Volgens de ZDT van Deci en Ryan zijn drie psychologische basisbehoeften essentieel voor motivatie:

• Autonomie: studenten willen keuzevrijheid en controle over hun leerproces.
• Competentie: ze moeten het gevoel hebben dat ze groeien en succesvol kunnen zijn.
• Verbondenheid: sociale interactie en een gevoel van erbij horen zijn cruciaal.

Blended learning – een mix van online en offline leren – biedt unieke mogelijkheden om aan deze behoeften te voldoen. Maar hoe vertaal je dit naar een krachtig onderwijsontwerp?

Blended learning ontwerpen met ZDT

1. Geef studenten autonomie binnen duidelijke kaders

Autonomie betekent niet ‘zoek het zelf maar uit’. Het gaat om keuzevrijheid binnen een gestructureerde leeromgeving. Bijvoorbeeld:

• Bied verschillende leerroutes aan: laat studenten kiezen of ze een onderwerp via een video, artikel of interactieve oefening willen bestuderen.
• Geef ze controle over het tempo: bied flexibel in te plannen opdrachten of deadlines met speling.
• Laat ze meebeslissen: vraag input over opdrachten of laat hen onderwerpen selecteren voor groepswerk.

2. Bouw aan competentie door adaptieve en uitdagende opdrachten

Een gevoel van bekwaamheid ontstaat wanneer studenten merken dat ze vooruitgaan. Dat betekent: opdrachten die uitdagend zijn, maar niet ontmoedigend.

• Gebruik adaptieve technologie: platforms die oefeningen aanpassen aan het niveau van de student (zoals intelligent tutoring systemen) helpen bij een persoonlijke leerervaring.
• Geef tussentijdse feedback: snelle, constructieve feedback motiveert en helpt studenten bijsturen.
• Zorg voor succeservaringen: begin met laagdrempelige opdrachten en bouw de moeilijkheidsgraad op.

3. Stimuleer verbondenheid met interactie en samenwerking

Blended learning kan het risico op isolatie vergroten, vooral bij veel online componenten. Maak dus bewust ruimte voor sociale interactie.

• Plan vaste contactmomenten: wekelijkse live-sessies (fysiek of online) zorgen voor structuur en betrokkenheid.
• Stimuleer peer-feedback: laat studenten elkaars werk beoordelen en reflecteren.
• Creëer een community: gebruik discussieforums of groepsopdrachten om samenwerking te bevorderen.

Lees ook: Meer over motivatie

Praktische tips voor direct gebruik

Wil je meteen aan de slag? Hier zijn drie praktische manieren om blended learning motiverender te maken:

1. Werk met een flexibel leerpad. Laat studenten zelf hun route kiezen binnen een module, bijvoorbeeld door een keuzemenu aan leermaterialen.
2. Gebruik gamification. Voeg spelelementen toe, zoals badges of levels, om competentie en progressie te benadrukken.
3. Koppel online en offline activiteiten slim aan elkaar. Laat een online quiz de voorkennis activeren voordat je een fysiek college geeft, of gebruik een discussieforum als voorbereiding op een groepsopdracht.

Blended learning biedt enorm veel kansen om onderwijs motiverend en effectief te maken. Door bewust te ontwerpen met autonomie, competentie en verbondenheid in gedachten, kun je een leeromgeving creëren waarin studenten écht willen leren.

---

Bronvermelding:
Marcellis, M. (2024). De zelfdeterminatietheorie als basis voor motiverend blended onderwijs. Communities SURF. Link naar artikel